Web 3.0 đã được triển khai trong nhiều lĩnh vực khác nhau, bao gồm hỗ trợ ảo, giáo dục, mạng xã hội, nhắn tin, dịch vụ trao đổi, duyệt web, v.v. Ví dụ, khi đang ngồi trong văn phòng, nếu bạn muốn kiểm tra tình trạng sẵn có của hàng tạp hóa trong nhà, bạn có thể yêu cầu trợ lý kỹ thuật số kiểm tra nội dung trong tủ lạnh của bạn bằng cách giao tiếp với các thiết bị thông minh được kết nối trong nhà của bạn.
Web 3.0 đã được triển khai trong nhiều lĩnh vực khác nhau, bao gồm hỗ trợ ảo, giáo dục, mạng xã hội, nhắn tin, dịch vụ trao đổi, duyệt web, v.v. Ví dụ, khi đang ngồi trong văn phòng, nếu bạn muốn kiểm tra tình trạng sẵn có của hàng tạp hóa trong nhà, bạn có thể yêu cầu trợ lý kỹ thuật số kiểm tra nội dung trong tủ lạnh của bạn bằng cách giao tiếp với các thiết bị thông minh được kết nối trong nhà của bạn.
Ý tưởng đằng sau web 3.0 là làm cho các tìm kiếm trên Internet nhanh hơn, dễ dàng hơn và hiệu quả hơn để xử lý ngay cả những câu tìm kiếm phức tạp trong thời gian ngắn. Trong một ứng dụng web 2.0, người dùng phải tương tác với giao diện (front end) người dùng, giao diện này sẽ giao tiếp với phần phụ trợ (back end), sau đó tiếp tục giao tiếp với cơ sở dữ liệu của nó. Toàn bộ mã lập trình (codes) được lưu trữ trên các máy chủ tập trung, được gửi đến người dùng thông qua trình duyệt Internet.
Web 3.0 thì không có cơ sở dữ liệu tập trung lưu trữ trạng thái ứng dụng, cũng không có máy chủ web tập trung nơi chứa logic phụ trợ. Thay vào đó, có một blockchain để xây dựng ứng dụng trên một máy trạng thái phi tập trung và được duy trì bởi các nút ẩn danh (anonymous nodes) trên web. Logic của các ứng dụng của bạn được xác định trong các hợp đồng thông minh, được viết bởi các nhà phát triển, được triển khai trên máy trạng thái phi tập trung. Bất kỳ ai sẵn sàng xây dựng một ứng dụng blockchain đều triển khai mã của họ trên máy trạng thái được chia sẻ này. Giao diện người dùng vẫn gần giống như trong web 2.0.
Chủ yếu có bốn yếu tố trong kiến trúc tạo nên web 3.0 (lấy blockchain Ethereum làm nền tảng):
· Ethereum Blockchain - Đây là các máy trạng thái có thể truy cập toàn cầu được duy trì bởi một mạng lưới các nút ngang hàng. Bất kỳ ai trên thế giới đều có thể truy cập vào máy trạng thái và ghi vào nó. Về cơ bản, nó không thuộc sở hữu của bất kỳ thực thể nào mà là của tất cả mọi người tham gia trong mạng lưới. Người dùng có thể ghi vào Ethereum Blockchain, nhưng họ không bao giờ có thể thay đổi hay cập nhật dữ liệu đã có.
· Máy ảo Ethereum (Ethereum Virtual Machine) - Mục đích của các máy này là thực thi logic được xác định trong các hợp đồng thông minh. Chúng xử lý các thay đổi trạng thái diễn ra trên máy trạng thái.
· Hợp đồng thông minh (smart contract) - Đây là các chương trình lập trình chạy trên Ethereum Blockchain. Chúng được viết bởi các nhà phát triển ứng dụng bằng các ngôn ngữ cấp cao, chẳng hạn như Solidity hoặc Vyper, để xác định logic đằng sau các thay đổi trạng thái.
· Giao diện người dùng - Giống như bất kỳ ứng dụng nào khác, giao diện xác định logic giao diện người dùng (UI logic). Tuy nhiên, nó cũng kết nối với các hợp đồng thông minh xác định logic ứng dụng (application logic).
Web 3.0 sẽ làm cho web trở nên thông minh, an toàn và minh bạch hơn, dẫn đến việc duyệt web hiệu quả hơn và tương tác giữa người và máy hiệu quả hơn. Dưới đây là những ưu điểm hàng đầu của web ngữ nghĩa hoặc web 3.0:
· Quyền riêng tư, kiểm soát và sở hữu dữ liệu: Người dùng sẽ nhận được lợi thế quan trọng nhất của mã hóa dữ liệu để bảo vệ thông tin của họ khỏi bị tiết lộ. Mã hóa sẽ không thể phá vỡ trong bất kỳ trường hợp cụ thể nào. Nó sẽ ngăn các tổ chức lớn như Google và Apple kiểm soát hoặc sử dụng thông tin cá nhân của người dùng vì lợi ích riêng của họ. Do đó, người dùng sẽ có toàn quyền sở hữu và quyền riêng tư đối với thông tin của họ.
· Dịch vụ liền mạch: Lưu trữ dữ liệu phi tập trung sẽ đảm bảo rằng người dùng có thể truy cập dữ liệu trong bất kỳ trường hợp nào. Người dùng sẽ nhận được nhiều bản sao lưu, điều này có lợi cho họ ngay cả trong trường hợp máy chủ bị lỗi. Ngoài ra, không thực thể hoặc tổ chức chính phủ nào có khả năng dừng bất kỳ dịch vụ hoặc trang web nào. Do đó, khả năng bị tạm ngưng tài khoản và từ chối các dịch vụ được phân phối sẽ giảm bớt.
· Tính minh bạch: Bất kể người dùng sử dụng nền tảng blockchain nào, họ sẽ theo dõi dữ liệu của mình và kiểm tra mã đằng sau nền tảng. Các tổ chức phi lợi nhuận phát triển phần lớn các nền tảng blockchain, có nghĩa là họ cung cấp một nền tảng blockchain mã nguồn mở cho phép các quy trình thiết kế và phát triển mở. Điều này sẽ giúp loại bỏ sự phụ thuộc của người dùng vào tổ chức phát triển nền tảng.
· Khả năng tiếp cận dữ liệu mở: Dữ liệu sẽ có thể truy cập được từ mọi nơi và từ mọi thiết bị. Ý tưởng là tăng cường khả năng thu thập dữ liệu và khả năng tiếp cận của nó đối với người dùng trên toàn thế giới bằng cách cho phép điện thoại thông minh và các thiết bị được kết nối khác truy cập dữ liệu trên máy tính nếu được đồng bộ hóa. Web 3.0 sẽ mở rộng hơn nữa quy mô tương tác, từ thanh toán liền mạch đến luồng thông tin phong phú hơn và khả năng truyền dữ liệu đáng tin cậy. Điều này sẽ xảy ra vì web3 sẽ cho phép chúng ta tương tác mà không cần thông qua người trung gian thu phí.
· Nền tảng không hạn chế: Vì tất cả mọi người đều có thể truy cập mạng blockchain nên người dùng có thể tạo địa chỉ của riêng họ hoặc tương tác với mạng. Người dùng không thể bị hạn chế trên mạng này dựa trên giới tính, thu nhập, vị trí địa lý hoặc các yếu tố xã hội học của họ. Tính năng này sẽ giúp người dùng dễ dàng chuyển tài sản hoặc của cải của họ đến bất kỳ đâu trên toàn thế giới một cách an toàn và nhanh chóng.
· Tạo hồ sơ duy nhất: Với web 3.0, người dùng không cần tạo hồ sơ cá nhân riêng lẻ cho các nền tảng khác nhau. Một hồ sơ duy nhất sẽ hoạt động trên bất kỳ nền tảng nào và người dùng sẽ có toàn quyền sở hữu đối với bất kỳ thông tin nhất định nào. Nếu không có sự cho phép của người dùng, không công ty nào có thể truy cập dữ liệu của họ hoặc xác minh tính chính xác của nó. Tuy nhiên, người dùng có quyền lựa chọn chia sẻ hồ sơ và bán dữ liệu của họ cho các nhà quảng cáo hoặc thương hiệu.
· Xử lý dữ liệu nâng cao: Web 3.0 có lợi cho các nhiệm vụ giải quyết vấn đề và tạo kiến thức chuyên sâu. Nó sử dụng trí thông minh nhân tạo để lọc ra thông tin có giá trị từ một lượng lớn dữ liệu. Người dùng cũng sẽ được hưởng lợi từ khả năng thực hiện dự báo nhu cầu của khách hàng và dịch vụ khách hàng được cá nhân hóa, cần thiết cho việc phát triển các doanh nghiệp.
Dưới đây là những thách thức hàng đầu liên quan đến việc triển khai và sử dụng web3:
· Yêu cầu thiết bị nâng cao: Các máy tính cấu hình thấp sẽ không có khả năng sử dụng tối ưu các lợi ích của web 3.0. Các tính năng và đặc điểm của thiết bị sẽ cần được mở rộng để làm cho công nghệ có thể tiếp cận với nhiều người hơn trên toàn cầu. Xem xét tình huống hiện tại, sẽ chỉ có một số lượng hạn chế người có thể truy cập hoặc sử dụng được web 3.0 toàn phần.
· Các trang web Web 1.0 sẽ trở nên lỗi thời: Nếu web 3.0 trở nên chính thức trên Internet, bất kỳ trang web nào dựa trên công nghệ web 1.0 sẽ trở nên lỗi thời. Công nghệ cũ không có khả năng cập nhật các tính năng của nó để phù hợp với công nghệ mới. Điều này có nghĩa là các trang web đó sẽ lỗi thời hơn đáng kể và do đó mất lợi thế cạnh tranh so với các trang web mới. Thực tế chúng ta có thể nói đây là giai đoạn đào thải, thay thế.
· Chưa sẵn sàng cho việc áp dụng rộng rãi: Công nghệ Web3 ngày càng thông minh, hiệu quả và dễ tiếp cận. Tuy nhiên, công nghệ này vẫn chưa hoàn toàn sẵn sàng để áp dụng rộng rãi. Cần nhiều nghiên cứu về tiến bộ công nghệ, luật bảo mật và sử dụng dữ liệu để đáp ứng nhu cầu của người dùng.
· Nhu cầu về quản lý danh tiếng sẽ tăng: Với sự sẵn có dễ dàng của thông tin của người dùng và ít ẩn danh hơn thông qua web 3.0, quản lý danh tiếng (reputation management) sẽ trở thành một vấn đề được quan tâm hơn bao giờ hết. Nói cách khác, các thương hiệu và công ty sẽ cần duy trì tên tuổi, danh tiếng và hình ảnh của họ trên mạng. Các công ty sẽ cần phải giúp khách hàng có được thông tin thị trường quan trọng, những hiểu biết kinh doanh có giá trị, nội dung hấp dẫn và khả năng tiếp thị qua internet tiên tiến để đi trước các đối thủ cạnh tranh. Do đó, quản lý danh tiếng sẽ trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.
· Chức năng phức tạp: Web 3.0 là một công nghệ khó hiểu đối với bất kỳ người dùng mới nào, điều này khiến họ do dự khi sử dụng nó. Nó là sự kết hợp của các công cụ web thế hệ cũ với các công nghệ tiên tiến, chẳng hạn như AI và blockchain, hay ví điện tử (crypto wallet). Điều này có nghĩa là chỉ có các thiết bị tiên tiến mới có thể xử lý một phiên bản web 3.0 hoàn hảo, gây khó khăn cho bất kỳ cá nhân hoặc doanh nghiệp nào không đủ khả năng mua các thiết bị như vậy. Bởi vì những người dùng có kỹ thuật tốt sẽ được hưởng lợi nhiều nhất từ công nghệ này, bản chất phức tạp của web 3.0 có khả năng làm chậm sự phổ biến rộng rãi của nó ở cấp độ toàn cầu.